BRUSSEL, 26 mei 2009 (IPS) - Afrikaanse landen die hun burgers meer politieke rechten en vrijheden toestaan, zien de armoede meestal achteruitgaan. Dat blijkt uit een studie die 18 Afrikaanse landen tussen 2000 en 2008 onder de loep nam.

In Zambia en Ghana, twee landen die een proces van democratisering hebben doorlopen, is de armoede gestaag afgenomen. In Zimbabwe, Senegal en Madagaskar is de politieke speelruimte verminderd en is ook de armoede erger geworden.

Afrobarometer
De studie werd uitgevoerd door het Afrobarometer Netwerk, een consortium van onderzoekers uit Benin, Ghana en Zuid-Afrika. Samen met instellingen uit de onderzochte Afrikaanse landen ondervroegen die de afgelopen tien jaar in vier grote rondes al meer dan 100.000 Afrikanen.

Daarbij werd onder meer naar “geleefde armoede” in Afrika gepeild, een index die samenvat hoe vaak mensen het in een jaar zonder voldoende voedsel, keukenbrandstof, schoon water, geneeskundige zorgen en een inkomen moesten stellen.

Logischerwijze valt de geleefde armoede meestal het laagst uit de meest welvarende landen, maar dat is maar een deel van het verhaal. Bij de analyse van de resultaten van de vragenronde van vorig jaar kwam een meer frappante conclusie bovendrijven. Hoe meer politieke vrijheden landen hun burgers in een gegeven periode toestaan, des te meer loopt ook de armoede in dat land in die periode terug.

Volgens de Afrobarometer is de “geleefde armoede” in Afrika tussen 2000 en 2008 het sterkst verminderd in Zambia, Namibië, Zuid-Afrika, Ghana, Lesotho en Malawi. Ook in Lesotho, Kaapverdië, Kenia en Mozambique nam de armoede af. De sterkste toename van de armoede werd zichtbaar in Botswana, Nigeria en Zimbabwe (waar de laatste vragenronde in 2005 werd gehouden).

Armoede blijft alomtegenwoordig in Afrika
Ondanks de sterke economische groei tussen 2000 en 2008 blijft armoede een groot probleem in heel Afrika, benadrukken de onderzoekers. In alle landen had het grootste aantal ondervraagden wel eens te maken met acuut geldgebrek. Daarna komen een gebrekkige toegang tot medische verzorging en een tekort aan eten, schoon water en keukenbrandstof, in die volgorde.

De armoede is doorgaans groter op het platteland dan in de stad, en er zijn ook grote regionale verschillen. Iets meer dan de helft van de ondervraagde Afrikanen zat de voorbije twaalf maanden wel eens op zwart zaad, terwijl dat aandeel oploopt tot 90 procent in Mali, Zimbabwe, Burkina Fasso, Benin en Senegal.

IPS(PD, RP)